Szczucinka

Dokładnie 20 lat temu, 2 kwietnia 2000 roku o godzinie 20:59, na stację w Szczucinie wtoczył się pociąg osobowy 33427 z Tarnowa, ostatni planowy pociąg pasażerski w dotychczasowej historii linii. Począwszy od dnia następnego ruch pociągów na Szczucince, ale także około tysiącu kilometrów innych linii kolejowych, został jak to wtedy określono „zawieszony do odwołania”. Na większość tras, które wypadły z pasażerskiej sieci kolejowej Polski w pamiętnym dniu „Ostrego Cięcia”, pociągi pasażerskie nie wróciły jednak nigdy.

Szczucinka, trzeciorzędna linia jednotorowa znaczenia lokalnego, której głównym zadaniem było dowożenie mieszkańców miasteczek i wsi Powiatu Dąbrowskiego do szkół i zakładów pracy w większym mieście Tarnowie, to dosyć typowy przypadek linii kolejowej zawieszonej 20 lat temu. W 1999 roku PKP wprowadziło niekorzystne zmiany rozkładu jazdy, których celem było wygaszenie popytu i tym samym legitymizacja zawieszenia linii celem uniknięcia kontrowersji i protestów lokalnej ludności. Choć na Szczucince strategia ta przyniosła zamierzone rezultaty, w innych częściach kraju wygaszenie popytu nie zawsze się udawało, co doprowadziło do kilku większych manifestacji, w tym słynnego protestu w podlaskiej wsi Sokole Białostockie przy linii kolejowej nr 37. Wreszcie 3 kwietnia 2000 roku, po zaledwie kilkutygodniowej zapowiedzi, ruch pasażerski na „Szczucince” został zlikwidowany, a pracownicy kas i innych obiektów obsługi pasażerskiej przy linii kolejowej Tarnów – Szczucin niemalże z dnia na dzień utracili pracę.

Mimo, iż wśród licznych „lokalek”, na których ruch pasażerski zamarł na przełomie wieków, historia naszej linii nie wyróżnia się jakoś znacząco, można w niej znaleźć kilka ciekawych faktów, które warto dziś odnotować. W ostatnich latach funkcjonowania połączenia na stacjach w Dąbrowie Tarnowskiej i Żabnie pojawiły się eksperymentalne urządzenia samoczynnych mijanek, które poprzez redukcję zatrudnienia i zmniejszenie kosztów konserwacji urządzeń miały umożliwić utrzymanie połączenia kolejowego w konwencji linii niskokosztowej. Niestety, zawieszenie ruchu w 2000 roku zmarnowało potencjał nowej automatyki, której pozostałości na naszej linii oglądać możemy do dnia dzisiejszego. Szczucinka stała się tym samym jedyną linią kolejową w kraju, na której mimo instalacji urządzeń samoczynnych mijanek ruch kolejowy został zlikwidowany.

Czy na Szczucince pojawią się w przyszłości planowe pociągi pasażerskie? Obecnie przyszłość linii jest jeszcze jedną wielką niewiadomą, jednak plany nowego połączenia kolejowego z Buskiem Zdrojem i Kielcami pozwalają mieć nadzieję, że także kolej na Powiślu Dąbrowskim jeszcze się odrodzi. W ubiegłym roku na naszej linii, po wielu latach przerwy, pojawiły się natomiast pociągi turystyczne, które dają nadzieję na popularyzację naszej linii i potencjalne wykorzystanie jej także w tej gałęzi transportu kolejowego.

Na zdjęciu: Rok 1996, lokomotywa SP42-176 z pociągiem pasażerskim do Tarnowa opuszcza stację w Szczucinie. Wagony piętrowe „Bipa” zniknęły ze Szczucinki około dwa lata przed zawieszeniem ruchu pasażerskiego.

W najnowszym, dwudziestym numerze tygodnika TEMI ukazał się artykuł dotyczący naszej linii. Zawiera on m.in szczegóły obecnych negocjacji dotyczących użyczenia „Szczucinki” samorządom przez PKP PLK, a także fragmenty rozmów z przedstawicielami przewoźnika SKPL oraz samorządowcami. W tekście wymienione są również szczegóły prawdopodobnej, przyszłej oferty przewozowej, wraz z cenami biletów.

Szczucinka ciągle jest jeszcze nieczynna, a jej reaktywację, w pierwszej kolejności na odcinku Tarnów – Dąbrowa Tarnowska, planuje się dopiero po jej użyczeniu na rzecz samorządów. Mimo tego spółka Polskie Linie Kolejowe, do której w chwili obecnej ciągle należą działania związane z serwisowaniem infrastruktury na naszej linii, postanowiła przeprowadzić pewne prace na jej nieczynnym odcinku. Prace były związane z automatycznymi urządzeniami ostrzegania na przejeździe kolejowym na ul. Piłsudskiego w Szczucinie i odbyły się prawdopodobnie pod koniec lutego. W 2011 roku zdewastowane zostały światła na dwóch z czterech sygnalizatorów na przejeździe. Sygnalizacja trwała w tym stanie aż do wspomnianej naprawy w lutym bieżącego roku, kiedy to braki zostały uzupełnione. Działania te były dla nas dużym zaskoczeniem, gdyż odkąd odcinek do Szczucina został zamknięty, prace konserwacyjne przy sygnalizacji ograniczały się jedynie do jej odmalowywania co kilka lat. Czyżby PLK porządkowały pewne sprawy przed użyczeniem linii na rzecz samorządów? Poniżej przedstawiamy porównanie stanu sygnalizacji w Szczucinie przed i po naprawie.

17 Października w Starostwie Powiatowym w Dąbrowie Tarnowskiej odbyło się spotkanie, którego tematem była przyszłość linii kolejowej Tarnów – Szczucin, a w szczególności oferta na obsługę linii złożona przez wielkopolskiego przewoźnika SKPL Cargo. W spotkaniu wzięli udział Wicemarszałek Województwa Małopolskiego, Pan Stanisław Sorys, Starosta Powiatu Dąbrowskiego, Pan Tadeusz Kwiatkowski, przedstawiciele firmy SKPL Cargo oraz Wójtowie i Burmistrzowie gmin położonych wzdłuż naszej linii. W spotkaniu uczestniczyliśmy także my, w związku z czym zapraszamy na sprawozdanie z wczorajszego spotkania.

Na początku zostały pokazane dwie prezentacje dotyczące naszej linii. Pierwsza, przygotowana przez pracowników starostwa powiatowego posłużyła do omówienia historii linii oraz jej parametrów technicznych. Druga, przygotowana przez SKPL pomogła zapoznać gości spotkania z inwestycjami, które do tej pory obsłużyła firma oraz szczegółowo opisała ofertę na obsługę linii PLK 115. Oferta SKPL obejmuje przeprowadzenie na koszt firmy remontu naszej linii na odcinku Tarnów – Dąbrowa Tarnowska, a następnie uruchomienie na nim 6 par pociągów dziennie. Pociągi miałyby zostać skomunikowane z połączeniami kolei aglomeracyjnej do Krakowa, a przy wsparciu Marszałka Województwa możliwe byłoby ustalenie jednego biletu na trasę Dąbrowa Tarnowska – Kraków. Gdyby połączenie to zostało zaliczone do Małopolskiej Taryfy Aglomeracyjnej oznaczałoby to, że cena przejazdu do Tarnowa byłaby konkurencyjna dla busów, natomiast koszt podróży do Krakowa wyniósłby około 12 złotych, podczas gdy ceny busów zaczynają się od 17-stu. Dodatkowo krótszy byłby czas przejazdu. Przewoźnik zadeklarował także, iż zapewni tabor do obsługi połączeń, który miałyby stanowić autobusy szynowe serii 810 z powodzeniem eksploatowane przez naszych południowych sąsiadów. Połączenia kolejowe wymagałyby dotacji na poziomie około 1 200 000 zł rocznie, z czego 70% miałyby pokryć środki Marszałka województwa, a odpowiednio 11%, 10% i 9% gminy Dąbrowa Tarnowska,  Żabno i Tarnów. Umowa o wykonywanie przewozów miałaby zostać zawarta na co najmniej 5 lat, a przewoźnik zapowiedział, iż w przypadku powodzenia połączeń kolejowych do Dąbrowy Tarnowskiej, w drugim etapie inwestycji możliwe byłoby otwarcie linii do samego Szczucina.

Po prezentacji poruszona została kwestia letnich pociągów retro do Szczucina. Ustalono, iż byłyby one możliwe, jednak gminy musiałyby zorganizować na trasie dodatkowe atrakcje, np. spotkania z kulturą.

Głos zabrał Pan Marszałek Sorys. Zaaprobował on przedsięwzięcie otwarcia linii do Dąbrowy podkreślając jednak, że sukces inwestycji zależy także od zaangażowania samorządów lokalnych. Marszałek zaproponował budowę parkingów Park&Ride przy przystankach i stacjach ”Szczucinki”, a także organizację przez gminy busów dowożących na pociągi mieszkańców miejscowości nie leżących bezpośrednio przy trasie Szczucinki. Po wypowiedzi Pana Marszałka, Pan Starosta Kwiatkowski podkreślił, iż ceny zaproponowane przez SKPL są najniższe od czasu zawieszenia połączeń w 2000 roku oraz zauważył, że taka oferta prawdopodobnie już nigdy się nie powtórzy i jest ostatnią szansą reaktywacji ”Szczucinki”. Przedstawiciele firmy SKPL Cargo zauważyli, że ze względu na szybko pogarszający się stan linii kolejowej, za dwa – trzy lata inwestycja w obecnym kształcie nie będzie już możliwa do realizacji.

Burmistrz Dąbrowy Tarnowskiej, Pan Krzysztof Kaczmarski zgodził się wstępnie z przedstawionymi propozycjami. Zaproponował on zmianę rozłożenia finansowania po stronie samorządowej, aby do połączeń dopłacały też te gminy, których mieszkańcy będą korzystać z kolei za pośrednictwem busów dowożących do przystanków.

Pod koniec Pan Marszałek zadeklarował, iż w przyszłorocznej perspektywie budżetowej Urząd Marszałkowski zabezpieczy środki na uruchomienie linii wskazując jednocześnie na konieczność zaangażowania ze strony gmin. Po wypowiedziach przedstawicieli samorządów również z ich strony udało się wypracować jednolite stanowisko popierające reaktywację ”Szczucinki”.

Kamil Jasica, nasz administrator oraz reprezentant Stowarzyszenia Miłośników Kolei w Krakowie zadał Panu Marszałkowi pytanie o powód, dla którego budowa linii kolejowej z Żabna do Buska Zdroju nie została wpisana do strategii rozwoju Województwa Małopolskiego. Pan Marszałek powiedział, iż inwestycja ta na obecną chwilę jest nierealna, a na akceptację czekają ważniejsze projekty. Przypomnijmy, że brak inwestycji w strategii rozwoju województwa przesądził o braku możliwości wpisania łącznicy z Buskiem Zdrojem do Krajowego Programu Kolejowego do 2023 roku.

Na końcu wspomnieliśmy o przygotowywanym przez Stowarzyszenie Miłośników Kolei w Krakowie projekcie organizacji wypożyczalni drezyn rowerowych na odcinku Dąbrowa Tarnowska – Szczucin. Projekt zyskał poparcie jako sposób ochrony linii przed dalszą degradacją do czasu ewentualnego przedłużenia relacji pociągów osobowych do Szczucina. Uzyskaliśmy też wstępne deklaracje pomocy przy odkrzaczaniu ww. odcinka linii kolejowej.

Podsumowując, spotkanie przebiegło bardzo pomyślnie. Teraz pozostaje nam czekać na decyzje ze strony PKP PLK. Aby inwestycja w ogóle mogła zostać rozpoczęta, potrzebne jest przejęcie linii przez samorządy lub przynajmniej wydzierżawienie jej przewoźnikowi SKPL. Miejmy nadzieję, że obecny zarządca Szczucinki będzie skory do dobrej współpracy.

Pozdrawiamy, Miłośnicy Szczucinki!

Jak donosi Gazeta Krakowska, niewiele potrzeba by na tory naszej Szczucinki powrócił pociąg. Grupa SKPL, która chce obsługiwać linie kolejową, przedstawiła w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego ofertę na utrzymanie i odkrzaczenie trasy oraz prowadzenie regularnych przewozów kolejowych do Dąbrowy Tarnowskiej. Czy samorządy wyrażą zainteresowanie ofertą? Czy UMWM da zielone światło dla sprawy? Na 17 października planowane jest spotkanie z Przedstawicielami SKPL, samorządowcami, oraz osobami zainteresowanymi sprawą. Czy ww. data która wypada 2 dni po 110 rocznicy otwarcia naszej linii okaże się datą, która będzie przełomową w najnowszej historii „Szczucinki”?

W najnowszym, 36 numerze tygodnika TEMI pojawił się artykuł o zainteresowaniu się naszą „Szczucinką” przez grupę SKPL. Powrót pociągów na naszą linię zależy teraz od decyzji Samorządów oraz Urzędu Marszałkowskiego Małopolski. W ww. artykule jest też wspomniana propozycja członków Stowarzyszenia Miłośników Kolei w Krakowie, aby nieczynną część linii wykorzystać do uruchomienia wypożyczalni drezyn rowerowych, takich, jakie są z powodzeniem wykorzystywane w Bieszczadach.

Niestety na chwilę obecną wszystko na tej stronie jest w fazie budowy, z czasem uzupełnimy ją w linki do artykułów, historyczne zdjęcia, wzmianki w mediach. Bądź cierpliwy, jak też masz jakieś informacje ciekawe czy może jakieś zdjęcia historyczne pisz do nas na stronie facebookowej czy też zostaw dane do kontaktu w komentarzu.